Programy
edukacyjne Unii Europejskiej
Programy edukacyjne są inicjatywą Unii Europejskiej, są
formą realizacji szeroko pojętej edukacji europejskiej. Polska uczestniczy w
trzech programach wspólnotowych: SOCRATES, LEONARDO DA VINCI, oraz MŁODZIEŻ
(Walas 2001, s. 34.). Od 1 stycznia 2000 roku rozpoczęto w Polsce
realizację drugiej fazy programów wspólnotowych: SOCRATES II, LEONARDO
DA VINCI i MŁODZIEŻ. Przy Ministrze Edukacji Narodowej działa Rada do
spraw Edukacji Europejskiej. Jest to ciało doradcze, mające na celu
proponowanie Ministrowi Edukacji Narodowej inicjatyw w zakresie tematyki
europejskiej oraz koordynujące i wydające opinie o różnych działaniach
podejmowanych w tym zakresie.
Program SOCRATES
SOCRATES to program Unii Europejskiej
utworzony dla doskonalenia jakości kształcenia dzieci i młodzieży oraz
dorosłych. Dotyczy współpracy międzynarodowej na polu edukacji. Od 1998 roku
Polska bierze udział w programie na równych prawach z państwami
członkowskimi Unii Europejskiej (od tego roku oficjalnie rozpoczęły się
negocjacje Polski o członkostwo w Unii Europejskiej). Od 1 stycznia
2000 roku bierze w nim udział 31 państw:15 państw członkowskich Unii
Europejskiej, 3 kraje EFTA/EEA, 10 krajów Europy Środkowo-Wschodniej (Polska)
oraz Cypr, Malta i Turcja (http://www.socrates.org.pl).
Program SOCRATES obejmuje wszystkie typy
kształcenia od szkoły podstawowej, poprzez szkołę średnią do studiów wyższych.
Realizacja programu SOCRATES przypadła na lata 1995-1999. Od roku 2000 wszedł w
życie program SOCRATES II, będący kontynuacją SOCRATESA.
Marian Piotrowski do celów
programu SOCRATES zalicza: „kreowanie europejskiego wymiaru w nauczaniu,
powiększenie kręgu jedności z Europą oraz wspomaganie procesów
przystosowywania się do nowych warunków społecznych i ekonomicznych w
perspektywie nowej zjednoczonej Europy” (Piotrowski, 1998, s.103.). Autor
uznaje, więc, że celem nadrzędnym programu SOCRATES jest kształcenie
„Europejczyka”, tworzenie wspólnej europejskiej kultury. „Europejczyk” ma być
człowiekiem znającym nie tylko swój kraj i swoją kulturę, ale również inne
kraje Unii, inne kultury. Ma być wszechstronnie wykształcony, powinien
posługiwać się kilkoma językami, znać nowoczesne techniki komputerowe i potrafić
samodzielnie zdobywać informacje, aby tym samym bez problemów móc odnaleźć się
na rynku pracy w „globalnej wiosce”. Podstawowym celem programu SOCRATES jest
kreowanie europejskiego wymiaru w nauczaniu, zwiększenie zakresu
osobistych doświadczeń o wiedzę na temat innych krajów Europy, rozbudzenie
poczucia jedności z Europą, a także wspomaganie procesów przystosowania się do
nowych warunków społecznych, ekonomicznych w perspektywie zjednoczonej
Europy (Kienzler, 2001, s.131.). Program SOCRATES ma też podnieść poziom
nauczania i znajomości języków Unii Europejskiej, promować europejski wymiar
kształcenia oraz idee kształcenia ustawicznego. Cele realizowane są poprzez
współpracę między szkołami, uczelniami, placówkami edukacyjnymi w formie
wymiany kadry akademickiej i studentów, a co za tym idzie wymiany poglądów
i doświadczeń. Do komponentów realizujących cele SOCRATESA należy
wdrażanie nowych metod dydaktycznych, badanie problemów polityki edukacyjnej z
wykorzystaniem nowoczesnych technologii, (Walas, 2001, s.34.). Wszystko to ma
wzmocnić europejską tożsamość i poczucie wspólnoty w jednoczącej się
Europie.
Komponenty
programu SOCRATES
SOCRATES składa się z następujących komponentów:
Ø ERASMUS
Ø LINGUA
Ø COMENIUS
Ø ARION
Ø NARIC
Ø MINREVA /ODL
Ø GRUNTVIG
Ø EURYDICE
1.
ERASMUS- European
Action Scheme for the Mobility of University Studies
Program SOCRATES/ERASMUS jest programem edukacyjnym,
którego celem jest podnoszenie poziomu kształcenia i wzmacnianie jego
europejskiego wymiaru w szkołach wyższych. ERASMUS został przyjęty w 1987
roku, jego realizacja trwała do 1994 roku, następnie realizowany był w ramach
programu SOCRATES (lata 1995-1999), jako jego komponent, w latach 2000-2006
będzie realizowany w ramach SOCRATESA II (Kienzler, 2001, s. 50.).
Do krajów uprawnionych do udziału w programie SOCRATES-ERASMUS zalicza się,
oprócz państw członkowskich Unii Europejskiej (Austria, Belgia, Dania,
Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy,
Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy) 3 kraje Europejskiego Obszaru
Gospodarczego (Islandia, Lichtenstein, Norwegia) oraz 12 krajów stowarzyszonych
(Bułgaria, Czechy, Estonia, Łotwa, Malta, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia,
Węgry), Turcja oczekuje na wejście do programu (http://www.socrates.org.pl).
W
wymienionych krajach Europy uczelnie uczestniczące w programie mogą realizować
jedno, kilka lub wszystkie z założonych działań:
a) wymiana studentów - wyjazdy do partnerskich uczelni w
krajach europejskich i przyjmowanie studentów zagranicznych w celu
realizacji ustalonego przez uczelnie partnerskie programu studiów (studia w
ramach stypendium trwają od 3 miesięcy do jednego roku akademickiego),
b) wymiana kadry akademickiej - w celu prowadzenia zajęć
dydaktycznych (zarówno wyjazdy jak i przyjmowanie zagranicznych wykładowców),
c) organizowanie wymiany studentów i kadry dydaktycznej
(promocja i przygotowanie do wyjazdów studentów i wykładowców, opieka nad
studentami zagranicznymi),
d) wprowadzenie ECTS- Europejskiego Systemu Transferu
Punktów w celu ułatwienia zaliczania okresu studiów odbytych za granicą, w
uczelni partnerskiej (okres studiów na stypendium jest równoważny z okresem
studiów spędzonych na macierzystej uczelni),
e) wspólne opracowywanie nowych, ulepszonych programów
nauczania,
f) organizacja kursów intensywnych - zajęć dla
międzynarodowej grupy, prowadzonych przez międzynarodowych wykładowców,
g) udział w Sieciach Intensywnych ERASMUSa.
Iwona Świątnicka
zwraca uwagę na uwzględnienie w komponencie ERASMUS europejskiego wymiaru
kształcenia w celu przygotowania do podejmowania pracy w obszarze
wspólnego rynku (Świątnicka, 1998, s. 110.). Program SOCRATES-ERASMUS nie jest
programem elitarnym, mogą w nim brać udział wszystkie typy wyższych uczelni,
obejmuje wszystkie kierunki kształcenia i poziomy studiów, z doktoranckimi
włącznie (http://www.socrates.org.pl/erasmus/students/index).
Od 1995 roku
wszystkie Programy Współpracy Międzynarodowej realizowane są w ramach tzw.
Kontraktów Uczelnianych, zawieranych z Komisją Europejską (Komisja Europejska,
2001). Student chcący wyjechać na studia w wybranej uczelni Unii Europejskiej
otrzymuje z programu stypendium, (które pokrywa jedynie różnicę między
kosztami utrzymania w kraju i na uczelni zagranicznej, tak, więc stypendysta
ERASMUSa musi dysponować własnymi funduszami) zwolniony zostaje również z opłat
za czesne. Ze stypendium ERASMUSa może skorzystać student uczelni biorącej
udział w programie SOCRATES-ERASMUS, po ukończeniu pierwszego roku studiów.
Okres studiów na uczelni europejskiej trwa od trzech miesięcy do jednego roku
akademickiego, zwykle jednak trwa semestr. Polscy studenci mogą wyjechać na
studia tylko do tych uczelni Unii Europejskiej, z którymi ich macierzysta
uczelnia podpisała umowy o wzajemnej współpracy. Podstawowym założeniem części
programu, która dotyczy wyjazdów studentów jest pełna ekwiwalentność studiów na
uczelni macierzystej i partnerskiej uczelni zagranicznej.
Co roku coraz więcej polskich studentów wyjeżdża na
studia w ramach programu SOCRATES-ERASMUS. Według informacji dyrektora
generalnego programu Witolda Sienkiewicza w programie uczestniczy ponad
100 polskich uczelni, które wysyłają swoich studentów i nauczycieli na
stypendium oraz wprowadzają ECTS- Europejski System Transferu Punktów,
(Syrzycka-Mlicka, 2001, s.25.). Okres studiów spędzonych za granicą zostaje
zaliczony przez uczelnię macierzystą bez powtarzania roku, gdyż jest to jeden
z wymogów programu SOCRATES-ERASMUS. Taka sytuacja możliwa jest dzięki
wprowadzaniu przez polskie uczelnie, nawiązujące współpracę z europejskimi
uczelniami - ECTS. Funkcjonowanie ECTS to ważne zagadnienie, dlatego pełnemu
omówieniu tego zagadnienia poświęcony zostanie osobny rozdział, znajdą się w
nim również informacje dotyczące: The Information Package (pakiet
informacyjny), Learning Agreement (porozumienie o programie zajęć) oraz
Transcript of Records (wykaz zaliczeń).
2. LINGUA
Program wprowadzony w 1989 roku. Głównym celem programu
LINGUA jest promowanie nauki i nauczania języków Unii Europejskiej na
wszystkich poziomach. To jedno z podstawowych wyzwań stojących przed
krajami aspirującymi do Unii Europejskiej.
Działania
programu ukierunkowane są na (http://www.socrates.org.pl/lingua/index):
a) utrzymanie i rozwój
różnorodności językowej w całej Unii Europejskiej,
b) podnoszenie poziomu nauczania
języków (nauka języków w ramach LINGUy dotyczy zarówno oficjalnych języków Unii
Europejskiej, jak i języków o mniejszym zasięgu. Oprócz języków urzędowych
Wspólnoty nauczane są języki: irlandzki i luksemburski, do tej grupy
kwalifikują się również języki krajów EFTA/EOG oraz języki krajów ubiegających
się o członkostwo w Unii, uczestniczących w programie SOCRATES,
c) utrzymanie i rozwój
różnorodności językowej w całej Unii Europejskiej oraz rozszerzenie dostępu do
różnych form nauki języków obcych „przez całe życie”, dostosowanych do
indywidualnych potrzeb każdej jednostki.
LINGUA obejmuje Europejskie Programy Współpracy (ECP) w
zakresie szkolenia nauczycieli języków obcych, przygotowanie pomocy
dydaktycznych i materiałów pomocniczych, staże dla tych nauczycieli oraz
doskonalenie zawodowe w nauczaniu języków obcych ( Nijander-Dudzińska,
Ślufińska, 2000, s. 60.).
3. COMENIUS
Program COMENIUS przeznaczony
jest dla edukacji szkolnej od przedszkoli, poprzez szkoły podstawowe i średnie.
Stanowi on akcję Komisji Europejskiej realizowaną w ramach SOCRATESA i
SOCRATESA II. Celem programu jest wspieranie współpracy między szkołami,
zawieranie partnerskich porozumień dla realizacji Europejskiego Projektu
Edukacyjnego (EPE). COMENIUS ma zapewnić młodym ludziom dostęp do różnych form
kształcenia na wysokim poziomie. Program ten dotyczy edukacji na obszarze Unii
Europejskiej. Do zadań tego programu należy:
a) szkolenie personelu
pedagogicznego,
b) podnoszenie poziomu nauczania,
c) wprowadzenie nowoczesnych metod dydaktycznych,
d) wymiana uczniów,
e) wymiana doświadczeń,
f) dążenie do wzajemnego uznawania stopni, świadectw i
dyplomów (Kienzler, 2001, s. 22.).
Stymuluje nawiązywanie współpracy pomiędzy placówkami
oświatowymi (przedszkola, szkoły podstawowe, średnie), kładzie nacisk na
współpracę w dziedzinie edukacji międzykulturowej i promuje rozwój
zawodowy pracowników oświaty poprzez wspieranie europejskich projektów
doskonalenia zawodowego. Dzięki temu programowi możliwa jest realizacja idei
edukacji międzykulturowej- „wprowadzenie Europy do szkół”,
poprzez współpracę między szkołami przede wszystkim w zakresie nauczania
języków obcych, poznawania dziedzictwa kulturowego i ochrony środowiska
(Pieczywok, 1998, s. 103.).
4. ARION
Program
funkcjonuje w od 1976 roku. Program ten umożliwia rozszerzenie wiedzy na temat
systemów edukacyjnych innych krajów europejskich oraz organizowanie wizyt
studyjnych dla specjalistów związanych z kierowaniem i zarządzaniem edukacją.
Jak informuje oficjalna strona internetowa programu ARION, głównym celem
wyjazdów studyjnych jest poznawanie priorytetów w dziedzinie edukacji w
krajach Unii Europejskiej, krajach Europy Środkowej i Wschodniej (od 1996/97
roku) ze szczególną uwagą na podejmowane tam reformy. Cele wizyt studyjnych
programu SOCRSTES-ARION to:
a) wymiana
informacji i doświadczeń, zapoznanie z osiągnięciami w organizacji oświaty,
b) umożliwienie
szkoleń dla osób kierujących oświatą na poziomie lokalnym, regionalnym
i ogólno krajowym,
c) stwarzanie
możliwości analizowania i modyfikowania swojej pracy, dzięki poznaniu struktur edukacyjnych i reform w innych
państwach Unii Europejskiej,
d) tworzenie baz
danych dotyczących rozwoju systemów edukacyjnych w Unii Europejskiej.
e) utrzymywanie
kontaktów z instytucjami i placówkami oświatowymi w Unii Europejskiej
i Europie Środkowo-Wschodniej.
f) możliwość poznania innych tradycji kulturowych.
Komisja Europejska zadecydowała, że o przyznanie grantu na
wizytę studyjną mogą się ubiegać osoby odpowiedzialne za kierowanie w oświacie.
Uczestnikami takich wizyt mogą być: urzędnicy organów administracji rządowej i
samorządowej, wizytatorzy, doradcy, inspektorzy, dyrektorzy szkół, kierownicy
departamentów, osoby prowadzące kształcenie nauczycieli. Program ARION
kierowany jest wiec do przedstawicieli MEN, kuratoriów, Wojewódzkich Ośrodków
Metodycznych, Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli, pracowników samorządów
lokalnych zajmujących się oświatą, a także dyrektorów szkół. Program ten nie
jest kierowany do nauczycieli bezpośrednio niezaangażowanych w kierowanie
oświatą (http://www.socrates.org.pl/arion/arion).
5. NARIC- Network of National Academic
Recognition Information Centres (Stajszczak, s.12.)
Funkcjonowanie Sieci
Narodowych Centrów Informacji do Spraw Osiągnięć Akademickich ma ogromne
znaczenie dla funkcjonowania i rozwoju szkolnictwa wyższego w Unii
Europejskiej. NARIC zajmuje się organizowaniem sieci centrów informacji
odnośnie systemów szkolnictwa wyższego, stopni akademickich, kwalifikacji
zawodowych dla klarownego ustalenia zasad wzajemnego ustalenia zasad wzajemnego
uznawania, zarówno okresu studiów, jak i dyplomów ukończenia uczelni wyższych
w krajach Unii Europejskiej i EFTA. Program NARIC realizowany jest w
ramach SOCRATESA. W SOCRATES II położony jest nacisk na rozpowszechnianie
informacji na temat równoważności dokumentów o wykształceniu w różnych krajach
(Kienzler, s. 104).
6. MINERVA/ODL
Open and Distance Learning-
„Kształcenie otwarte i na odległość” (Stajszczak, 1999, s.12.).
Promowaniem
Kształcenia Otwartego i na Odległość oraz Technologiami Informatyczno-Komunikacyjnymi
(ICT) w Edukacji zajmuje się program SOCRATES-MINERVA (realizowany
w ramach SOCRATES II). Cele programu to:
a) podniesienie poziomu wiedzy o metodach kształcenia
otwartego i na odległość, a także stosowanie technologii informatyczno-
komunikacyjnych w edukacji,
b) opracowanie optymalnych podejść dydaktycznych, dzięki
którym możliwy jest rozwój i stosowanie nowoczesnych technologii ICT w
edukacji,
c) zwiększenie zasobów i usług edukacyjnych, które
wykorzystują ICT oraz dostęp do innowacyjnych programów kształcenia.
Projekty mogą dotyczyć innowacji (wpływ technologii
informatyczno-komunikacyjnych, różnych modeli kształcenia otwartego i na
odległość), opracowywania nowych metod dydaktycznych, wymiany produktów,
wyników projektów oraz wymiany idei i doświadczeń w zakresie kształcenia
otwartego i na odległość oraz zastosowania ICT (http://www.socrates.org.pl/minerva).
7.GRUNTVIG
Projekt ten
dotyczy szeroko pojętej edukacji dorosłych. Popiera ideę ustawicznego
kształcenia. Ważną rolę odgrywa tu tematyka europejska (kultura, języki,
polityka, ekonomia) (http://www.socrates.org.pl).
Starzejące się społeczeństwo to
problem niemal całej Europy. Unia Europejska widzi potrzebę zorganizowania
kształcenia, dokształcania osób dorosłych i starszych.
8.EURYDICE
Europejska
Sieć Informacji w Zakresie Edukacji to sieć informacji o systemach
edukacyjnych, reform, innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie edukacji. Od 1995
roku EURYDICE jest integralną częścią programu SOCRATES, od roku 1996 sieć ta
dostępna jest również dla krajów Europy Centralnej i Wschodniej (Pieczywok,
1998, s.103.). EURYDICE działa poprzez stałą współpracę między krajowymi
biurami, które powołują ministerstwa edukacji w 29 państwach, a centralnym
Europejskim Biurem w siedzibą w Brukseli, powołanym przez Komisję
Europejską w celu koordynowania Sieci. Cele EURYDICE przedstawiają się
następująco:
a) rozwijanie wymiany informacji o systemach edukacyjnych,
wskazywanie na ich różnorodność oraz odkrywanie elementów wspólnych (procedura
ta nie podlega jakiejkolwiek ocenie),
b) informowanie zarządzających edukacją, administratorów,
polityków, badaczy (na szczeblu krajowym) o rozwiązaniach funkcjonujących w
innych krajach (http://www.socrates.org.pl/eurydice/informacja/informacja).
Program LEONARDO DA VINCI
Naczelnym celem
programu jest promocja i poprawa systemów kształcenia i szkolenia
zawodowego. Polepszanie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego ma ułatwić
dostosowywanie się, przekwalifikowanie i nabywanie nowych umiejętności. Program
był realizowany od 1995 do 1999 roku, kontynuacją jest program LEONARDO DA
VINCI II (realizacja tego programu przewidziana jest na lata 2000-2006).
Główne cele
programu LEONARDO DA VINCI II to (Kienzler, 2001, s.98.):
a) doskonalenie
kompetencji zawodowych (ludzi młodych) w celu zwiększenia ich szans na rynku
pracy,
b) poprawa jakości
i dostępności ustawicznego kształcenia i szkolenia zawodowego, dawanie
możliwości zdobywania i doskonalenia kwalifikacji przez całe życie,
c) promowanie
innowacyjności w kształceniu i szkoleniu zawodowym oraz rozwój konkurencyjności
i uczenie przedsiębiorczości dla zwiększenia szans na rynku pracy.
Do priorytetów LEONARDA należy również promowanie współpracy
między instytucjami kształcenia zawodowego a przedsiębiorstwami i partnerami
społecznymi. Ważna jest też promocja inwestowania w zasoby ludzkie. Jest to program
współpracy a nie pomocy, czyli z funduszów pokrywana jest jedynie część
kosztów. W ramach LEONARDO DA VINCI realizowane są projekty: pilotażowe (w tym
akcje tematyczne, projekty językowe, międzynarodowe sieci instytucji), projekty
wymiany oraz projekty badań i analizy. Odbiorcami programu są instytucje i
organizacje mające osobowość prawną, zaangażowane w rozwój kształcenia
zawodowego- instytucje szkoleniowe, szkoły zawodowe, uczelnie wyższe, partnerzy
społeczni (stowarzyszenia, fundacje) oraz władze publiczne.
MŁODZIEŻ DLA EUROPY i MŁODZIEŻ
Program
MŁODZIEŻ DLA EUROPY realizowany był od 1988 do 1999 roku, kontynuacją jest
program YOUTH-MŁODZIEŻ. Celem programu MŁODZIEŻ DLA EUROPY było umożliwienie
młodym Europejczykom krótkotrwałych pobytów w innym kraju europejskim,
zapoznanie się z kulturą i gospodarką innych państw członkowskich
Wspólnoty, umożliwienie zawierania znajomości i przyjaźni z rówieśnikami z
całej Europy. Adresatami programu są młodzi ludzie w wieku 15-25 lat, (którzy
nie pracują) oraz do osób pracujących z młodzieżą, uczestniczących w
kształceniu pozaszkolnym, czyli edukacji nieformalnej. Głównym celem programu
MŁODZIEŻ jest uczenie i promowanie aktywności wśród młodych ludzi,
umożliwienie realizacji własnych ambicji, a dzięki temu zachęcanie do
aktywniejszego udziału w życiu społecznym Unii Europejskiej. Kolejne cele
programu to: przezwyciężanie ksenofobii, rasizmu, nietolerancji i stereotypów
oraz rozwijanie osobowości młodych ludzi. Program oferuje wsparcie merytoryczne
i finansowe dla młodych ludzi, którzy przygotowują, realizują i dokonują oceny
własnej pracy. Ponad to ramach programu finansowane są wizyty badawcze
i szkolenia, współpraca pomiędzy strukturami młodzieżowymi państw
Wspólnoty, a także, co niezwykle istotne dla Polski, jako kraju ubiegającego
się o członkostwo w Unii Europejskiej, finansowanie wymiany i staży dla młodych
ludzi z krajów nienależących formalnie do Piętnastki (Stajszczak, 1999,
s.13-14.). I. Świątnicka (1998, s.110.)zwraca uwagę na główny cel programu
MŁODZIEŻ DLA EUROPY, którym jest obok wzajemnego poznawania ludzi,
i przenikania kultur, kształcenie postaw proeuropejskich. Priorytetem
programu MŁODZIEŻ jest szczególne traktowanie projektów angażujących młodzież
defaworyzowaną (młodzież niepełnosprawną, pochodzącą z ubogich czy
patologicznych środowisk, regionów niezurbanizowanych, a także młodzież
bezrobotną ) (http://www.youth.org.pl).
Program TEMPUS
Trans-European Mobility Scheme for
University Students
Program
Mobilności Transeuropejskiej w szkolnictwie wyższym był kolejnym etapem pomocy,
finansowanym przez PHARE. Program ten został przyjęty w 1990 roku na podstawie
decyzji Rady Ministrów Wspólnoty Europejskiej na okres czterech lat
akademickich (1990-1994), przedłużany w 1993 roku na kolejny okres 1994-1998
i w 1996 roku na lata 1998-2000. Miał na celu wspomaganie rozwoju i
restrukturyzacji szkolnictwa wyższego (Tadeusiewicz, 1997, s. 69.). TEMPUS był
częścią kompleksowego programu pomocy bezzwrotnej Komisji Europejskiej na rzecz
wspierania reform o charakterze społeczno-gospodarczym w państwach Europy
Środkowo-Wschodniej (PHARE), a od 1993 roku także dla republik byłego Związku
Radzieckiego i Mongolii (TACIS) (http://www.socrates.org.pl/tempus/index).
Do
zadań tego programu należy wspieranie integracji i współpracy z partnerami
Unii Europejskiej poprzez wspólnie podejmowane działania i wymianę
osobową, wspieranie modernizacji programów i metod nauczania, materiałów
dydaktycznych, doskonalenie nauczycieli akademickich, ogólna restrukturyzację
uczelni oraz tworzenie sieci wymiany studentów (Kienzler, 2001, s.140.).
Polskie Biuro TEMPUS działające w zakresie Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji,
powołanej przez Ministerstwo Edukacji zakończyło działalność 1 maja 2001 roku,
a ostatnie projekty zostały zrealizowane w polskich uczelniach
w październiku 2001 roku (http://www.socrates.org.pl/tempus/index).
Literatura:
- Kienzler I., Słownik terminologii
Unii Europejskiej, Gdańsk 2001.
- Kluczowe dane o edukacji w Europie, Komisja
Europejska, Warszawa 2001.
- Nijander-Dudzińska A., Ślufińska M.,
Idee edukacji europejskiej i wybrane formy jej realizacji w Polsce
[w:] Edukacja międzykulturowa w Polsce i na świecie, pod red. T.
Lewowickiego, Katowice 2000.
- Pieczywok A., Przykładowe programy i
projekty edukacyjne Unii Europejskiej, „Edukacja Dorosłych” 1998, nr
3.
- Piotrowski M., SOCRATES- program
Unii Europejskiej, „Edukacja Dorosłych” 1998 nr 3.
- Stajszczak M., Programy edukacyjne
Unii Europejskiej, „ Kultura i edukacja” 1999, nr 2-3.
- Syrzycka-Mlicka N., Młodzież korzysta na integracji,
„Unia & Polska. Magazyn niezależnych publicystów” 2001, nr 9.
- Świątnicka I., Formy edukacji społeczeństwa polskiego w
programach Unii Europejskiej,
[w:] Kultura polska a Unia Europejska, pod red. K.
Mazurek-Łopacińskiej, Warszawa- Wrocław 1998.
- Tadeusiewicz G., Edukacja w Europie,
Warszawa-Łódź 1997.
- Walas I., Czy perspektywa wejścia do Unii Europejskiej
jest dla młodego człowieka szansą czy zagrożeniem? [w:] Młody Polak
w UE. II Kongres. Rynek pracy dla absolwentów szkół w perspektywie
integracji z Unią Europejską, Warszawa 2001.
Autor: Anna Przybysz
Zainteresowania:
edukacja europejska, integracja europejska, socjologia rodziny.
Publikacja:
Europejski System Transferu Punktów we współpracy między uczelniami, „Konspekt”
– pismo Akademii Pedagogicznej w Krakowie, 2003, nr 16/17.
Uczelnia
macierzysta: Akademia Pedagogiczna im. KEN w Krakowie (magisterium czerwiec
2003), Uniwersytet Jagielloński – studentka IV roku socjologii (studia
dzienne), od roku akademickiego 2003/2004 doktorantka na seminarium prof. zw.
dr hab. M. J. Szymańskiego – dyrektora Instytutu Nauk o Wychowaniu Akademii
Pedagogicznej w Krakowie.
e-mail: anaprzy@interia.pl